Amerika Psikoloji Derneği
Teksas’taki A&M Üniversitesi Psikoloji ve Beyin Bilimleri Bölümü’nde profesör olan araştırmanın baş yazarı Heather Lench, “İnsanlar genellikle mutluluk durumunun ideal olduğuna inanıyor ve çoğu kişi mutluluk arayışını temel bir yaşam hedefi olarak görüyor” diyor. ve kişisel refah için ideal olduğu fikri, duyguların uzaysal ve psikolojik açıklamalarında öne çıkıyor; “Buna karşılık, daha eski araştırmalar, öfke gibi olumsuz duygular da dahil olmak üzere çeşitli duyguların en olumlu sonuçlara yol açtığını gösteriyor.”
Lench’e göre onlarca yıldır üzerinde çalışılan ‘işlevselci duygu teorisi’, olumlu ya da olumsuz tüm duyguların, kişinin çevredeki olaylara verdiği tepkiler olduğunu ve kişiyi eylem gerektiren kritik durumlara karşı uyarma amacına hizmet ettiğini öne sürüyor. Her duygu farklı bir tepki gerektirebilir. Örneğin acı çekmek, kişinin yardım veya duygusal destek alması gerektiğini, öfke ise bir sorunun üstesinden gelmek için harekete geçmesi gerektiğini gösterebilir.
‘ÖFKE’ FAYDALI BİR ARAÇ OLABİLİR
Hedeflere ulaşmada öfkenin oynadığı rolü daha iyi anlamak için araştırmacılar binden fazla katılımcıyı içeren bir küme deneyi gerçekleştirdi ve 1.400’den fazla katılımcının anket verilerini inceledi. Her deneyde bilim insanları ya duygusal bir tepki (öfke, eğlence, arzu ya da üzüntü gibi) ya da tarafsız bir duygusal durum ortaya çıkardılar ve ardından katılımcılara zor bir hedef sundular.
Bir deneyde katılımcılara belirli duygusal veya nötr tepkileri uyandıracak şekilde tasarlanmış resimler sunuldu ve ardından birkaç kelime bulmacasını çözmeleri istendi. Başka bir deneyde amaç, güçlü bir oyun (slalom parkurunda bayraklardan kaçınmak) ve yalnızca bir atlama gerektiren daha kolay bir hareket içeren kayakla atlama gösteri oyununda yüksek puanlar elde etmekti. Tüm deneylerde öfke, tarafsız bir duruma kıyasla insanların farklı zor durumlarda hedeflere ulaşma yeteneğini geliştirdi. Bazı durumlarda bu, artan puanlarla veya daha kısa yanıt süresiyle ilişkilendirildi. Deneylerden birinde, daha olumlu bir sonuç elde etmek için ‘kandırma’ becerisini de geliştirdi.
HAREKETE GEÇİLMESİ GEREKEN BİR UYARIDIR
Ancak araştırmacılar, 2016 ve 2020 ABD başkanlık seçimleri sırasında yürütülen bir dizi anketten elde edilen verileri inceledi. Seçim gerçekleşmeden önce insanlardan, favori adaylarının kazanamaması durumunda ne kadar kızacaklarını derecelendirmeleri istendi. Seçimlerin ardından oy verip vermediklerini ve kime oy verdiklerini bildirdiler. Adaylarının kazanamaması durumunda öfkeleneceklerini belirten anket katılımcılarının seçimde oy kullanma olasılıkları daha yüksekti; Öte yandan öfkenin hangi adaya oy verdikleri üzerinde hiçbir etkisi olmadı.
Lench, “Bu bulgular, öfkenin istenen hedefe ulaşma çabasını güçlendirdiğini ve çoğu zaman daha büyük başarıyla sonuçlandığını gösteriyor” diyor. Lench’e göre öfkenin insanları hedeflerine ulaşmaya ve bu hedeflere birden fazla kez ulaşmaya teşvik etmedeki etkisi, hedeflere ulaşmanın daha zor olduğu durumlara özgüydü. Kayakla atlama video oyunu gibi daha kolay hedefler mevcut olduğunda öfkenin hedeflere ulaşmayla bağlantılı olmadığı görüldü.
Bununla birlikte Lench, öfkenin genellikle artan başarı oranıyla ilişkili olmasına rağmen, bazı durumlarda şenlik veya arzunun da artan hedefe ulaşma oranıyla ilişkili olduğunu belirtiyor.
Lench’e göre sonuçları, öfke, sıkıntı veya üzüntü gibi sıklıkla ‘olumsuz’ olarak görülen duyguların faydalı olabileceğini ortaya koyuyor. “İnsanlar genellikle olumsuz duygular yerine olumlu duyguları bir araç olarak kullanma ve olumsuz duyguları istenmeyen ve uygunsuz olarak görme eğilimindedir” diyor. “Araştırmamız, olumlu ve olumsuz duyguların bir karışımının kişisel refahı desteklediğini ve bazı durumlarda olumsuz duyguları bir araç olarak kullanmanın özellikle etkili olabileceğini gösteriyor.” “Bu, konuyla ilgili giderek artan kanıtlara katkıda bulunuyor.”
Orijinal makale Science Daily web sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
